—
Een nieuwe wereld is komende. Deze wereld kan geboren worden uit grote moeilijkheden, pijn en verdriet, of uit samenwerking, relatief gemak en wellicht wat ontberingen, in een vreedzame, geleidelijke verandering die voortkomt uit jouw kernidentiteit, die pure liefde is.
— Jacqueline Hobbs (Oracle Girl)
—
Het eerste deel van dit boek ging onder meer over wat geld niet is. Zo beschreef ik in hoofdstuk 2 (‘Dit is geen economieles’) hoe geld geen wereld van nooit genoeg creëert — een perceptie van tekort doet dat.
Dit inzien en zelf op ontdekking gaan, met geld en zonder geld, zou me brengen bij de realisatie dat het niet gaat om met geld of zonder geld.
Het gaat om onze verhouding met geld.
Geld, op zichzelf, is niets. Het wordt iets door hoe wij ermee omgaan. Onder alles dat wij ervan maken, is geld een spiegel voor de wereld waar we in geloven. Daarom begon deel II van dit boek over onze nu nog heersende geloofssystemen.
Om mijn visie op die systemen kort samen te vatten:
Het denken vanuit tekort — ik heb niet genoeg en we moeten meer — komt bijna altijd voort uit een existentiële angst: ik ben niet goed genoeg (of ik ben het niet waard, ik ben verkeerd, ik mag er niet zijn enzovoorts).
Uit deze angst groeit vanzelf een stortvloed aan beperkend, kleinerend en afbrekend overlevingsgedrag. Dit gedrag verschilt in vorm, grootte en monsterlijkheid, maar het is overal even tragisch en zelfvervullend.
Onze huidige crises zijn niet ecologisch, economisch, politiek of sociaal, maar onze crisis. Een haperen van de onbewuste overtuigingen waar we ons zelfbeeld op hebben gebouwd, en dus ons wereldbeeld, en dus onze leefwereld.
Zodra we deze overtuigingen eerlijk durven aan te kijken, wordt haperen een kans.
Met de leukste rekensom die ik ooit gemaakt heb, een bordspel en het verhaal van de zakenman en de visser, wilde ik met deel II ook laten zien wat er mogelijk wordt wanneer we deze kans benutten.
Dit derde deel van Geld Gaat Nooit Over Geld gaat over de volgende vraag:
Hoe kunnen wij
de wereld die in ons hart leeft
waarmaken?
Ik ga deze vraag langs drie wegen beantwoorden.
De weg van buiten naar binnen
Deze weg gaat over het transformeren van onze heersende economische, politieke, ecologische en sociale systemen. Structuren die onze relatie met de natuur, voedselvoorziening, bedrijvigheid en maatschappij vormen en tot diep in ons denken en handelen zijn verweven. Door de spelregels van deze systemen te veranderen, kunnen we onszelf en elkaar helpen onze perceptie te veranderen — en daarmee de wereld.
Voor deze weg zal ik vijf ideeën uit de doeken doen, allemaal met behulp van levende voorbeelden en allemaal met dezelfde kanttekening: waar nieuwe spelregels toe leiden, hangt boven alles af van de grondhouding waarmee we ze inzetten. Deze kanttekening, plus de soms monsterlijke uitglijders die we kunnen maken wanneer we onze grondhouding uit het oog verliezen, bespreek ik in een apart hoofdstuk: ‘Revoluties en bananenschillen’.
De weg van binnen naar buiten
Deze weg gaat over gevoelig worden voor de stilte onder de S.H.I.T. (‘Standard Human Intelligence Thoughtware’1Deze term heb ik geleend van Clinton Callahan, iemand die zich heeft toegelegd op het ‘upgraden’ van ons innerlijk besturingssysteem. Zie Clintoncallahan.org.) waarmee we onszelf en elkaar zo heerlijk voor de gek kunnen houden. Het doel van deze weg: meer ruimte geven aan een kracht in ons die werkelijke verandering creëert.
Voor deze weg zal ik een serie handvatten geven. Geen stappenplan, maar een mix van ervaring, inzicht en inspiratie. Geheugensteunen waar ik zelf dagelijks mee oefen.
De weg van synergie
Deze weg gaat over het herontwerpen van wat we vaak en onbewust onder samenwerking verstaan. Waarom? Omdat dit mijns inziens de enige manier is om de eerste twee wegen met elkaar te verenigen.
De hoe-vragen die ik voor deze derde weg wil behandelen, gaan als volgt:
Hoe kunnen wij, als individuen en als samenwerkend verband, volledig tot bloei komen in het vervullen van een gedeelde roeping?
Hoe kan samenwerking ons wijzer, krachtiger en creatiever maken (en leuker ☺︎) dan de som van al onze uppies bij elkaar opgeteld?
In de basis vragen alle drie deze wegen maar één ding van ons: dat we diepere, authentieke ambities belangrijker maken dan oppervlakkige ambities die niet echt bijdragen en ook geen echte vreugde brengen. Alleen die diepere ambities kunnen van ons een bouwsteen maken voor wat ik een Heeleconomie noem.
Een Heeleconomie staat of valt niet op cijfers, maar op wat we met liefde, zorg en aandacht doen, voor onszelf, voor elkaar en voor de aarde. Alles dat buiten deze maatstaf valt, houdt in een Heeleconomie vanzelf op met bestaan. Omdat het niet economisch is.
In een Heeleconomie maakt het niet uit of ons Bruto Nationaal Product stijgt of daalt. Alles dat brandstof geeft aan een wereld die leeft in plaats van overleeft, is winst.
Waar we winst nu voornamelijk nog onderbouwen met cijfers, zal onze hang naar cijfers in een Heeleconomie naar de achtergrond verschuiven.
Waarmee ook geld zal transformeren.
In plaats van een instrument te zijn voor het kweken van vertrouwen — een vertrouwen dat we niet in onszelf, elkaar en het leven denken te kunnen vinden — krijgt geld in een Heeleconomie vooral een symbolische en rituele rol. Het wordt een creatieve geheugensteun voor de waardering, dankbaarheid, vertrouwen en liefde die we onszelf en elkaar steeds vanzelfsprekender geven.
Misschien laten we op een goed moment zelfs elke vorm van geld vallen. Want waarom nog een vorm gebruiken, wanneer we onze diepere ambities als leidraad kunnen nemen, en resonantie als kompas?
Resonantie
treedt op wanneer trillingen
(oftewel: energiegolven)
elkaar versterken.
Dissonantie
treedt op wanneer trillingen
elkaar verzwakken.
Alles in het universum werkt en communiceert via trilling. In de nu nog gangbare economie lijken sommige trillingen het te winnen van anderen, maar meer voor jou is minder voor mij verzwakt alles. Het Fish Banks spel in deel II liet dit duidelijk zien: zelfs de hoogtijdagen van korte-termijn-winnaars in spellen waar de boel vroeg of laat voor iedereen in elkaar stort, verbleken bij de ‘slechtst’ presterende spelers in spellen waar iedereen, inclusief Moeder Natuur, wint.
Resonantie en dissonantie kunnen we met apparaten meten, maar willen we weten of ons denken en handelen echt aan een mooiere wereld bijdragen, geloof ik dat we beter kunnen varen op onze ingebouwde instrumenten. Resonantie en dissonantie zijn voelbaar.
Mits we onze gevoeligheid de ruimte geven en niet blijven wegduwen.
Het uitgangspunt van dit derde deel luidt als volgt:
Hoe meer we onze gevoeligheid ont-wikkelen,
hoe meer we onze blik zullen richten op wat leven geeft in plaats van neemt,
hoe meer we zullen terugkijken op een tijd zó buitenaards,
dat we ons niet meer kunnen voorstellen die ooit normaal te hebben gevonden.
Laat ik daarom, voordat we de eerste van drie wegen inslaan, vooruitblikken naar waar de wegen ons kunnen leiden.
_
- 1Deze term heb ik geleend van Clinton Callahan, iemand die zich heeft toegelegd op het ‘upgraden’ van ons innerlijk besturingssysteem. Zie Clintoncallahan.org.
